Trẻ thừa cân béo phì nên hạn chế ăn bánh kẹo ngọt, thức ăn chế biến sẵn như gà rán, xúc xích, mỡ, da, phủ tạng động vật, thức ăn chiên rán.
Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Thị Minh Nguyệt, thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh trên cả nước, đặc biệt ở các thành phố lớn. Riêng tại TP HCM, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em dưới 5 tuổi là 11%, lứa tuổi tiểu học là 38,5%.
Bác sĩ giải thích thừa cân béo phì là tình trạng tích tụ mỡ quá mức và bất thường của cơ thể gây hậu quả xấu cho sức khỏe. Từ đó dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh đái tháo đường, cao huyết áp, tim mạch và các bệnh mãn tính khác ngay từ khi trẻ còn nhỏ cũng như lúc trưởng thành. So với trẻ em cân nặng bình thường thì trẻ béo phì có nguy cơ cao huyết áp nhiều gấp 3 lần, bệnh mạch vành gấp 2 lần, xơ vữa mạch máu gấp 7 lần.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đên thừa cân béo phì như di truyền, lối sống, rối loạn nội tiết, hội chứng về gene hay một số thuốc làm tăng cân quá mức. Trong đó, phổ biến nhất là do lối sống và thói quen ăn uống cung cấp năng luợng quá nhiều so với nhu cầu trong một thời gian dài. Thói quen sử dụng thức ăn nhanh, thức ăn béo, ngọt, khẩu phần ăn lớn, sử dụng sữa công thức thay cho sữa mẹ ở trẻ nhũ nhi là nguyên nhân mới nổi đang được báo động trên toàn thế giới.
Một số phụ huynh lại có quan niệm sai lầm về hình thể cho rằng trẻ bụ bẫm mới đẹp, hay trẻ mập để “dành” khi đau ốm sút cân là vừa. Họ luôn cố ép con ăn nhiều hơn nhu cầu, từ đó dẫn đến béo phì. Trong khi trẻ ngày nay lại ít vận động, xem tivi, chơi game quá nhiều (trên 4 giờ mỗ ngày), ít tham gia tập luyện thể dục, thể thao...
Đặc biệt trong mùa Tết có rất nhiều thức ăn ngon trẻ đã béo phì rất thích và ăn thả ga lại gây tăng cân. Bác sĩ Nguyệt khuyên cha mẹ nên chú ý đến nguyên tắc dinh dưỡng cho trẻ thừa cân béo phì sao cho giảm năng luợng cung cấp nhưng đảm bảo đủ dưỡng chất thiết yếu. Cụ thể:
- Hạn chế tối đa các thực phẩm cung cấp năng lượng rỗng nhưng nghèo chất dinh dưỡng như nước ngọt, bánh kẹo ngọt, thức ăn chế biến sẵn như gà rán, xúc xích.
- Hạn chế thức ăn giàu béo: mỡ, da, phủ tạng động vật, thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ.
- Giảm bớt thức ăn cung cấp năng lượng từ nhóm bột đường (cơm, bún, phở, mì). Đặc biệt các loại bánh chưng, bánh tét không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết nhưng lại là món cung cấp năng lượng rất lớn. Một miếng bánh chưng nhỏ 50 g cung cấp khoảng 150 kcal, bằng lưng chén cơm.
- Tăng các thức ăn có nhiều chất xơ, vitamin, chất khoáng và ít năng lượng như rau, trái cây ít ngọt, củ được chế biến dưới dạng hấp luộc...
- Đảm bảo đủ khẩu phần đạm thiết yếu bằng cách chọn các loại thịt nạc, cá nạc, ưu tiên thịt gà, cá, đậu đỗ giúp trẻ phát triển thể chất để hoàn thiện cơ thể.
- Đảm bảo trẻ uống đủ sữa theo độ tuổi, nên chọn sữa dành riêng cho trẻ thừa cân béo phì, ít béo, thấp năng lượng, giàu đạm và các khoáng chất vi lượng (canxi, vitamin D, photpho, đạm whey, lactose), giúp trẻ tăng chiều cao tốt.
Dù là mùa lễ hội, phụ huynh cũng cần cố gắng giúp trẻ giữ thói quen ăn uống tốt:
- Ăn điều độ, đủ bữa, đúng giờ, không ăn vặt, không ăn trễ sau 20h tối.
- Ăn chậm nhai kỹ, mỗi bữa ăn kéo dài ít nhất 20 phút, nhai kỹ trước khi nuốt.
- Giảm lượng thức ăn. Ăn bữa nhỏ giúp dạ dày quen dần với lượng thức ăn ít, lâu ngày sẽ giảm bớt cảm giác hay đói, mau đói.
- Uống nhiều nước, ưu tiên nước lọc trên 2 lít mỗi ngày, có thể uống sữa hoặc nước trái cây không đường.
Mùa lễ hội trẻ không phải đi học nên thường ngủ nhiều, cha mẹ cần chú ý động viên các bé vận động để tiêu hao năng lượng càng nhiều càng tốt. Tùy theo độ tuổi có thể chạy nhảy, đi bộ, đạp xe, bơi lội hoặc bất kỳ môn thể thao nào sẽ giúp tiêu hao năng lượng, giảm lượng mỡ thừa và tăng chiều cao hiệu quả. Hạn chế các hoạt động tĩnh tại như xem tivi, chơi game, không quá 2 giờ mỗi ngày. Trẻ cần ngủ sớm trước 22h đêm, đủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày để cơ thể tăng tiết hormon tăng trưởng giúp phát triển chiều cao và hạn chế béo phì.
